توکن نیمه مثلی (semi fungible tokens) چیست؟

با رشد سرسام‌آور توکن‌های غیرمثلی (NFT) در سال ۲۰۲۱، تعویض‌پذیری (fungibility) به یکی از موضوعات برجسته در حوزه ارزهای دیجیتال تبدیل شد؛ اما در این میان، گونه‌ای دیگر از توکن‌ها نیز مطرح شده‌اند که توکن نیمه مثلی (semi-fungible tokens) نام دارند.

موضوع “مثلی‌بودن یا نبودن” توکن‌ها یا همان “قابلیت تعویض‌پذیری” حقیقتاً یکی از موضوعات جذاب دنیای ارزهای دیجیتال است. اگر با حوزه ارزهای دیجیتال و نوآوری‌های آنها آشنایی کلی داشته باشید، حتماً با توکن‌های غیرمثلی هم آشنا هستید و از موج جدیدی که این توکن‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال به راه انداخته‌اند باخبرید.

به‌طور خلاصه، توکن‌های مثلی توکن‌هایی هستند که تفاوتی با یکدیگر ندارند و می‌توان آنها را با یکدیگر تعویض کرد؛ اما توکن‌های غیرمثلی ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که باعث تمایز آنها از یکدیگر می‌شود و بنابراین قابلیت تعویض‌پذیری ندارند. در این بین، انواع دیگری از توکن‌ها هم وجود دارند که نیمه مثلی هستند.

توکن نیمه مثلی (SFT) چیست؟

توکن های نیمه مثلی به عنوان ضعیف ترین توکن ها در دنیای ارزهای دیجیتال شناخته می شوند اما طرفداران این توکن ها معتقدند انعطاف پذیری این توکن ها آن ها را برای مواردی مانند بلیط کنسرت یا خرید درون بازی ایده آل می کند. توکن نیمه مثلی(SFT)، سکه هایی هستند که بین دنیای ارزهای دیجیتال و NFT ها حرکت می کنند چرا که آنها به عنوان توکن های قابل تعویض شروع به کار کرده و سپس به عنوان یک توکن غیرقابل معاوضه (NFT) ارزش ارائه می کنند.

توکن تعویض‌پذیر چیست؟

اکثر سرمایه‌گذاران به طور مرتب در فضای رمزارزها توکن‌های تعویض‌پذیر را خریداری یا معامله می‌کنند. توکن‌های تعویض‌پذیر در حقیقت دارایی‌هایی هستند که منحصر به فرد نبوده و می‌توان آنها را تقسیم ویا با توکن دیگری از همان نوع مبادله کرد. به عنوان مثال، اگر شما و دوستتان هر کدام یک بیت کوین داشته باشید، می‌توانید آنها را بدون کاهش ارزش با یکدیگر مبادله کنید. به این دلیل است که تمام بیت کوین‌ها از نظر ارزش برابر هستند و این اصل برای تمام ارزهای دیجیتال صادق است. علاوه براین، تمامی پول‌های فیات مانند دلار آمریکا یا پوند انگلیس را می‌توان ارزهای تعویض‌پذیر نامید. به این معنا که شما می‌توانید به راحتی یک اسکناس ۱۰۰ دلاری را با اسکناس ۱۰۰ دلاری دیگر بدون تغییر در ارزش مبادله کنید. 

توکن های غیر قابل تعویض (غیر مثلی) چیست؟

توکن‌های غیرقابل تعویض یا NFT، توکن‌هایی مبتنی بر بلاک چین هستند که واحدهایی از  یک داده خاص را ذخیره می‌کنند. NFTها می‌توانند برای ارائه گواهی اصالت یا اثبات مالکیت انواع مختلف داده مانند هنر، موسیقی، دارایی‌های درون بازی یا حتی املاک مجازی استفاده شوند. NFT ها با توکن‌های قابل تعویض متفاوت هستند زیرا هر NFT دارای ویژگی‌های متمایز است و نمی‌توان آن را بدون کاهش یا افزایش ارزش با NFT دیگری معاوضه کرد. به عنوان مثال، ان اف تی‌ها را می‌توان کار‌ت‌های معاملاتی منحصر به فرد، با ارزشی متفاوت درنظر گرفت.

نحوه ایجاد توکن‌های نیمه مثلی

توکن‌های نیمه‌مثلی را می‌توان با استفاده از استاندارد توکن‌سازی ERC-1155 اتریوم ایجاد کرد. ERC-1155 یکی از چندین استاندارد اتریوم است که طرحی استاندارد را برای ایجاد توکن در بلاک چین اتریوم ارائه می‌کند و با سایر پروژه‌های مبتنی بر ERC سازگار است.

توسعه‌دهندگان بازی‌های بلاک چینی انجین (Enjin)، هورایزن گیمز (Horizon Games) و سندباکس (The Sandbox) در سال ۲۰۱۷ استاندارد ERC-1155 را ایجاد کردند. ERC-1155 اساساً ترکیبی از استانداردهای ERC-20 (توکن‌های مثلی) و ERC-721 (توکن‌های غیرمثلی) است. چنین قابلیتی این امکان را به کاربران می‌دهد که با استفاده از یک قرارداد هوشمند، توکن‌های مثلی و غیرمثلی را ایجاد و مدیریت کنند.

توکن‌های نیمه مثلی در صنعت بازی کاربرد ویژه‌ای دارند. در بازی‌ها، هم اقلام قابل‌تعویض مانند ارزهای درون‌ بازی و شمش طلا وجود دارد و هم اقلام غیرمثلی مانند اشیای کلکسیونی و سلاح. شرکت‌های بازی‌سازی می‌توانند با استفاده از این قابلیت، هر دو نوع توکن را ایجاد کرده و امکان تعامل‌پذیری را برای گیمرها فراهم کنند تا آنها بتوانند به‌راحتی اقلامی مانند سلاح را با اقلام دیگری مانند شمش طلا (و بالعکس) مبادله کنند.

مقایسه توکن نیمه مثلی و غیرمثلی

بزرگ ترین نکته مثبت برای توکن نیمه مثلی (SFT) این است که آنها می توانند (تعویض پذیری) خود را تا زمان انتقال به NFT و بالعکس، حفظ کنند. یک SFT در فرم NFT هنوز هم می تواند مزایای NFT ها را فراهم کند، (قابل تایید، تقسیم ناپذیر و تخریب ناپذیر، تغییرناپذیر).

همانطور که گفته شد انعطاف پذیری توکن های نیمه مثلی در حال حاضر فرصت های زیادی را در اختیار توسعه دهندگان، تولیدکنندگان محتوا و حامیان پروژه ها قرار می دهد. با این حال، یک دوره انتظار برای کاربران عادی و سرمایه گذاران وجود دارد، زیرا بازارهای در دسترس عموم، DApps و محیط های متاورس، هنوز دروازه های SFT را باز نکرده اند.

مزایای توکن نیمه مثلی

• قابل تعویض در مدت زمان معلومی
• ویژگی توکن های غیرمثلی را دارند
• ترس بلک شدن در حین معامله وجود ندارد
• فرآیند معاملات سریع‌تر و آسان‌تر می‌باشد
• ترکیبی از توکن های مثلی و توکن های غیر مثلی می‌باشد
• حفاظت از دارایی‌ها

ویژگی‌های NFT در بلاک چین عبارتند از:

1. تقسیم ناپذیری: شما نمی‌توانید کسری از هیچ NFT را خریداری کنید (اگرچه مالکیت کسری توسط برخی پلتفرم های اعطای وام NFT امکان پذیر شده، اما NFT های اصلی غیر قابل تقسیم هستند).
2. فنا ناپذیری: NFT ها به عنوان یک دارایی توکنیزه شده بر روی بلاکچین، غیر قابل تخریب هستند.
3. تغییرناپذیری: تغییر اطلاعات زیربنایی یک NFT زمانی که روی بلاکچین قرار می‌گیرد عملاً غیرممکن است.
4. قابل تایید: صحت و مالکیت NFTها را می‌توان به راحتی تایید کرد زیرا آنها توکن‌هایی در بلاکچین‌های عمومی هستند.

آینده توکن نیمه مثلی

انعطاف‌پذیری رفتار یک توکن غیر مثلی قابلیت‌های جدیدی را برای استفاده از رمزارزها ایجاد کرده است. امروزه هرچند توکن‌های SFT موارد استفاده محدودی دارند، اما در دنیایی که ساخت NFT میلیون‌ها دلار درآمد دارد، بدون شک توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند.

هرچند NFTها در بسیاری از حوزه‌ها مانند هنر و بازی تحول ایجاد کرده‌اند، اما هنوز نواقصی وجود دارد که می‌توانند مانع از پیشرفت این دارایی دیجیتال شوند. توکن‌های SFT بسیاری از کاستی‌های NFT را برطرف کرده و پتانسیل زیادی برای بدل شدن به انقلاب بزرگ بعدی را دارند.

---

در این رابطه بیشتر بدانید

بیشتر بدانید: کالکشن NFT گربه های باحال (Cool Cats)

بیشتر بدانید: فروش یک خانه با NFT در کالیفرنیای جنوبی